Danuta Ramiączek

  • STRONA GŁÓWNA
  • O MNIE
    • Certyfikaty i inne
    • Galeria: Wspomnienia wycieczek
    • Galeria: Świętokrzyskie w moich oczach
    • Polecam strony
  • OPINIE
  • MOJA OFERTA
    • NOWOŚĆ: Imprezy integracyjne
    • Seniorzy i zakłady pracy
    • SZKOŁY | Aktywna turystyka
    • Turystyka kulinarna
    • Turystyka pielgrzymkowa
    • Tyfloturystyka
  • POZNAJ ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • Kalendarz imprez turystycznych
  • BLOG
  • KONTAKT
  • Home
  • Blog
  • Aktualności
  • Mała architektura sakralna w krajobrazie kulturowym Gór Świętokrzyskich jako atrakcja turystyczna cz. II
 

Mała architektura sakralna w krajobrazie kulturowym Gór Świętokrzyskich jako atrakcja turystyczna cz. II

| DODAŁA: Danuta Ramiączek / 03 listopada 2017 / Kategoria wpisu: Aktualności, Turystyka autokarowo - piesza, Turystyka pielgrzymkowa

Objaśnienia dotyczące małej architektury sakralnej.

          Mała architektura według definicji prawnej zawartej w Prawie budowlanym ,
to zespół niewielkich obiektów budowlanych. Wznoszonych w ramach zagospodarowania terenu (działki budowlanej pod budownictwo jednorodzinne, wielorodzinne, miast , osiedli, zakładów pracy, parków, ogrodów itp.
Podstawowe typy obiektów małej architektury :
• obiekty kultu religijnego, takie jak: kapliczka, krzyż przydrożny, figura,

 

• obiekty architektury ogrodowej, takie jak: altana, posąg wodotrysk, ogrodzenie,
• obiekty użytkowe – służące rekreacji codziennej, takie jak: piaskownica, huśtawka, drabinka, ławki oraz utrzymaniu porządku, takie jak: śmietnik.
W niniejszym opracowaniu interesuje mnie głównie mała architektura sakralna
w krajobrazie Gór Świętokrzyskich, dlatego jej poświęcam szczegółową charakterystykę.
Terminem mała architektura, określa się niewielkie, nieruchome obiekty, trwale związane z gruntem, będące elementami zagospodarowania terenu. Na kartach zabytków ruchomych, ewidencjonowana powinna być tzw. mała architektura o charakterze czysto dekoracyjnym oraz tzw. niekubaturowe obiekty budowlane, czyli takie które nie mogą w swym wnętrzu pomieścić swobodnie stojącego, dorosłego człowieka (mniej niż ok. 1 m 2 podłogi). Mogą to być więc zarówno rzeźby ogrodowe (nawet jeśli pełnią funkcję fontanny), wazony dekoracyjne, pomniki, figury przydrożne, zegary słoneczne, wolnostojące słupy i obeliski oraz niekubaturowe kapliczki przydrożne.
Terminem mała architektura, określane bywają również te stałe elementy wyposażenia wnętrza, które poprzez projekt, dekorację czy konstrukcję wyraźnie wiążą się ze światem architektury.Należą do nich ołtarze, różnego rodzaju struktury i nastawy ołtarzowe, organy, ambony, chrzcielnice, nagrobki, epitafia przyścienne czy obiekty związane z ogrzewaniem takie jak kominki czy piece kaflowe. Wszystkie one podlegają ewidencji na kartach zabytków ruchomych.

 

Przykłady Małej architektury sakralnej.

         Figury i krzyże przydrożne – „dzieła rzeźbiarskie przedstawiające postacie świętych i Osoby Boskie. Zdobią miejskie place i zaułki, stoją przy drogach kościołach, są wkomponowane w wiejski pejzaż. Świętych, których twarze i sylwetki mogą być podobne do siebie, rozpoznajemy po atrybutach. I tak np. św. Piotr trzyma klucze do bram nieba, św. Paweł – miecz, a św. Florian, przedstawiony jako rycerz rzymski w zbroi, w rękach trzyma chorągiew i naczynie z wodą. Barokowa figura św. Jana Nepomucena przedstawia księdza w fałdzistych szatach i w ruchu, nieco pochylonego, z krzyżem na lewym ramieniu. Z postacią tego świętego łączą się także inne atrybuty: pięć gwiazd koło głowy, list zapieczętowany lub kłódka zamknięta, czasem palec na ustach – to symbole tajemnicy. Atrybutem bywa też most, z którego został wrzucony do rzeki.

Figurą nazywamy również przydrożny krzyż, drewniany, kamienny lub żeliwny, usytuowany na cokole, kolumnie lub słupie” . Mianem figury w rzeźbiarstwie określa się przedstawienie postaci człowieka, rzadziej zwierzęcia. Natomiast forma zdrobniała „figurka” używana jest do określenia małych rozmiarami rzeźb kultowych lub dekoracyjnych , wykonanych w kamieniu , drewnie czy ceramice. Bardziej odpowiednim terminem w odniesieniu do figur ludzkich jest; posąg czy statua. Figura – terminologia stosowana jest również w odniesieniu do figur przydrożnych z drewna, kamienia, lub figuralna rzeźba ludowa ( Chrystusa Frasobliwego, Matki Bożej, świętych), usytuowana na cokole, kolumnie lub słupie, a nawet krzyż przydrożny, zwłaszcza kamienny.
          Kapliczka . „Drobny obiekt zabytkowy, zwykle z daszkiem lub kopułom zwieńczoną krzyżem, imitujący jakąś budowlę sakralną lub jej fragment. W maleńkim wnętrzu umieszcza się figurkę, krucyfiks lub obraz; czasem jest to miejsce na niewielki stół, lichtarze, świece, kwiaty”.
Kapliczka przydrożna – niewielka budowla kultowa, wznoszona przy drogach lub rozdrożach w celach wotywnych, dziękczynnych, obrzędowych itd. Najczęściej ma formę wolno stojącego domku murowanego lub drewnianego, wieżyczki z wnękami, figury na słupie lub kolumnie, ozdobnej skrzynki zawieszonej na drzewie.
Autor książki o kapliczkach Tadeusz Seweryn nazywa je „Perłami krajobrazu”,
a Wiktor Zin pisze o nich „Akty strzeliste naszego krajobrazu”.
Są nieodłącznym akcentem polskich krajobrazów, urokliwą ozdobą dróg.

Geneza kapliczek.

W świecie rzymskim określano je terminem lararia. Kapliczki takie znajdowały się przy niemal każdych większych skrzyżowaniach, w domach (atrium), czy sypialni.
W środku umieszczano obrazek geniusza i Lary oraz cenne przedmioty. Kapliczkę ustawiono Cezarowi. Następnie były wykorzystywane przez Augusta, który łączył je z propagowaniem kultu swojej osoby . Według innej z wersji, nazwa „kapliczka” wywodzi się od łacińskiego wyrazu ~cappa, czyli płaszcz. Domniemywa się, że chodzi tu o płaszcz św. Marcina, biskupa z Tours, który przechowywany był w specjalnej celi – pomieszczeniu wewnątrz specjalnego, niewielkiego kultowego budynku o charakterystycznych kształtach, zwanym właśnie „kaplicą”. Według innych przypuszczeń już św. Ambroży, biskup Mediolanu z II poł. IV wieku wspominało kapliczkach jako o miejscach kultu. Oficjalnie zgodę na odprawianie nabożeństw przy kapliczkach zatwierdził natomiast sobór w Agda z początków VI wieku. Odrębną kwestię stanowi hipoteza części badaczy, dopatrujących się w kapliczkach treści zupełnie niechrześcijańskich. Według nich, zwłaszcza rzadko spotykany na Warmii typ kapliczek słupowych (kapliczek umieszczonych na drewnianych lub murowanych wysokich słupach), jest niezwykle podobny do pogańskich słupów kultowych.
O “pogańskich kapliczkach” pisał choćby Nestor w IX w.: (…) jeśli kto umierał, to czynili nad nim tryznę, a potem czynili stos wielki i wkładali na ten stos umarłego i spalali. Potem, zebrawszy kości, wkładali je w małe naczynie i stawiali na słupie przy drogach, jak czynią Wiatycze i dziś.
Leszek Żmijewski w książce pt „ Tym, którzy tędy przechodzą”, pisze ze najstarsza zachowana kapliczka wolno stojąca w Polsce z roku 1430 usytuowana jest w lesie przy trakcie leśnym „Ostrowiecki Gościniec”.
Krucyfiks – „krzyż z wizerunkiem ukrzyżowanego Zbawiciela, rzeźbiony lub malowany, z umieszczonym u góry napisem INRI, co oznacza: Iesus Nazarenus Rex – Jezus Nazareński król żydowski.

Krucyfiksy znalazły się w centralnych miejscach rzymskokatolickich kościołów i stały się jednocześnie dziełami sztuki reprezentującymi poszczególne epoki: średniowiecze, renesans, barok, klasycyzm, aż do czasów współczesnych”.
Pasja – „(łac.), sztuka plastyczna, cykl scen obrazujących mękę Chrystusa; wywodzi się z opisu Męki zawartego w czterech Ewangelickich lub średniowiecznych tzw. traktach pasyjnych; od wczesnego średniowiecza aż po dzień dzisiejszy pasja stanowi częsty temat przedstawień rel. w malarstwie i rzeźbie” .
Chrystus Frasobliwy, „ikn.  Ujęcie postaci Chrystusa w plastyce końca XV w. ( w pozycji siedzącej, z głową opartą na dłoni); ulubiony temat pol. rzeźbiarzy ludowych jako transpozycja chłopskiej niedoli; przetrwał do dziś gł. w Krakowskiem”.

       Zabytek – „pojęcie bardzo szerokie, obejmujące nie tylko wybitne dzieła architektury i sztuki, ale wszystkie przedmioty i urządzenia charakterystyczne dla danej epoki, posiadające wartość historyczną, kulturową, artystyczną itp. Zabytkami mogą być m. in. zespoły urbanistyczne i stare budowle, kapliczki, figury i krzyże przydrożne, młyny wodne i wiatraki, stare chałupy, rzeźby i obrazy.
Obiekty i przedmioty zabytkowe umieszczane są przez konserwatora w rejestrze zabytków.
Te przedmioty, które nie zostały wpisane jeszcze do rejestru, a posiadają wartość historyczną również są zabytkami – w ich ewidencji i ratowaniu wielką rolę pełnią społeczni opiekunowie zabytków. (Zobacz też: zabytki etnograficzne, zabytki nieruchome, zabytki ruchome”.
       Oleodruk – „ reprodukcja naśladująca obrazy olejne, wykonana metoda wielobarwnego druku farbami z dodatkiem oleju, także potoczna nazwa wielobarwnej reprodukcji malarstwa, przypominającej obraz olejny, wykonany za pomocą chromolitografii (litografia); lśniącą powierzchnie otrzymywano przez powleczenie werniksem; reprodukcje oleodrukowe (popularne od XIX w.) nie odznaczają się na ogół walorami artystycznymi”.
       Inskrypcja ( epigraf) – „ napis ryty (tzw. inskrypcja), wykonany na materiale twardym, zwł. w kamieniu, metalu lub drewnie, umieszczony na budowlach, grobowcach, płytach nagrobnych, pomnikach, tablicach erekcyjnych, wotywnych itp..; o różnej treści występowały w staroż. Grecji.
W czasach późniejszych nazwę nadawano często wszelkiego rodzaju dewizom, godłom, mottom umieszczanym przez autora na wstępie własnego utworu albo poszczególnych jego części w celu uwypuklenia gł. jego myśli.

TAGI: Góry Świętokrzyskie, turystyka pielgrzymkowa

Mogą Cię także zainteresować artykuły:

Wycieczka na Łysicę – źródełko św. Franciszka
Mity i legendy świętokrzyskiego: Noc Kupały
Gry miejskie i terenowe jako forma atrakcji turystycznych

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Potwierdź, że nie jesteś bootem przesuwając poniższy suwak w prawo *

NAJNOWSZE WPISY:

  • Tężnia solankowa w słonecznym Busku Zdroju

  • Ogród Botaniczny w Kielcach

  • Podróże sentymentalne

  • Oczy Ziemi - ciekawe miejsce w Świętokrzyskim

    „Oczy Ziemi – niezwykłe miejsce w Świętokrzyskim”

  • Zwiedzanie Sandomierza – Gra miejska

KATEGORIE WPISÓW:

  • Aktualności
  • Aktywna turystyka
  • Ciekawe artykuły
  • Dla niewidomych
  • Gry miejskie i terenowe
  • Kobiety i turystyka
  • Legendy świętokrzyskie
  • Poznaj świętokrzyskie
  • Przyroda Świętokrzyskiego Parku Narodowego
  • Rośliny
  • Sposób na kleszcze
  • Turystyka autokarowo – piesza
  • Turystyka kulinarna
  • Turystyka pielgrzymkowa
  • Turystyka przyrodnicza
  • Tyfloturystyka

ARCHIWA WPISÓW:

  • kwiecień 2022
  • grudzień 2021
  • sierpień 2020
  • lipiec 2020
  • czerwiec 2020
  • luty 2020
  • styczeń 2020
  • marzec 2018
  • listopad 2017
  • maj 2017
  • kwiecień 2017
  • marzec 2017
  • luty 2017
  • sierpień 2016
  • luty 2016

MAPA STRONY:

Idź do:  Strona główna
Idź do:  O mnie
Idź do:  Moja oferta
Idź do:  Poznaj świętokrzyskie
Idź do:  Mój blog
Idź do:  Kontakt ze mną

MOJA OFERTA:

NOWOŚĆ: Imprezy integracyjne
Idź do:  Szkoły | Aktywna turystyka
Idź do:  Seniorzy i zakłady pracy
Idź do:  Turystyka kulinarna
Idź do:  Turystyka pielgrzymkowa
Idź do:  Poznaj świętokrzyskie
Idź do:  Tyfloturystyka
Idź do:  Turystyka konna

POLUB MÓJ FUNPAGE:

Danuta Ramiączek - Przewodnik Świętokrzyski

NAJNOWSZE WPISY:

  • 08/04/2022w Aktualności, Poznaj świętokrzyskie, Turystyka przyrodnicza

    Tężnia solankowa w słonecznym Busku Zdroju

    Nowa atrakcja nie tylko turystyczna, największa w kraju, zachwycająca, odwiedzają ją tłumy, zadziwia swoją konstrukcją a wszystko to mowa o tężni solankowj w Busku Zdroju. Została otwarta 25 czerwaca br. i jest dumą nie tylko mieszkańców miasta. Zlokalizowana w nowej części parku zdrojowego , tuż za niewielką rzeką Meskalisem zwaną. Obiekt ma kszta...
  • 04/04/2022w Aktualności, Poznaj świętokrzyskie, Turystyka przyrodnicza

    Ogród Botaniczny w Kielcach

    Zwiedzając Kielce w programie wycieczki nie może zabraknąć Ogrodu Botanicznego. O każdej porze roku ma swoje walory zarówno przyrodnicze jak i geologiczne. Lato, to szczególe pora kiedy tu kwitnie bardzo dużo gatunków roślin. Otwarty dla zwiedzających od 2018 roku. Zarządzany jest przez Geopark Kielce. Kielecki Ogród Botaniczny znajduje się w grani...
  • 01/04/2022w Aktualności, Poznaj świętokrzyskie, Turystyka przyrodnicza

    Podróże sentymentalne

    Bywają te małe i duże podróże. Od czego zależą? Różne cele : kulturowe, krajoznawcze, poznawcze, wypoczynek, religijne, aktywne spędzenie czasu wolnego czy choćby kulinarne. Jednak najbardziej emocjonalne są podróże sentymentalne do miejsc związanych z naszymi przodkami, do miejsc z lat naszego dzieciństwa. Wiosną kiedy jeszcze nie ma tak dużo prac...
  • 08/12/2021w Aktualności, Aktywna turystyka, Poznaj świętokrzyskie, Turystyka przyrodnicza

    „Oczy Ziemi – niezwykłe miejsce w Świętokrzyskim”

    Gdzie się znajdują, co to to takiego i jak odnaleźć ? Nowa atrakcja województwa Świętokrzyskiego „ Oczy Ziemi” , a wszystko to za sprawą nadleśnictwa Suchedniów, które uznało że warto wypromować to miejsce czyli dawny, stary kamieniołom Gębury. BRAWO dla pomysłodawców!  Cieszy się ogromną popularnością, miejsce odwiedza dużo osób zwłaszcza w weeken...

AKTUALNA POGODA:

Pogoda Kielce z serwisu
TwojaPogoda.pl

Wszelkie Prawa Zastrzeżone © 2017~2020 Danuta Ramiączek

TOP

FORMULARZ WYCIECZKI
close slider

    formularz
    wycieczki

    Pola oznaczone * - są polami obowiązkowymi



    TERMIN PRZYJAZDU:


    ZAKRES USŁUG:


    Przesyłając zapytanie ofertowe wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie danych osobowych niezbędnych dla kontaktu z Państwem w sprawie konkretnej wycieczki - zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych Dz.U.Nr 133,poz.883

    Administratorem Twoich dobrowolnie podanych danych osobowych jest firma Usługi Turystyczno Rekreacyjne DANUSIA Danuta Ramiączek, Niestachów 110, 26-021 Daleszyce. Twoje dane osobowe będą przetwarzane w celu dokonania koniecznych rezerwacji, ubezpieczenia oraz realizacji programu. Firma Usługi Turystyczno Rekreacyjne DANUSIA nie będzie udostępniać Twoich danych osobowych podmiotom nie związanym z procesem realizacji imprezy turystycznej, chyba że będzie to konieczne z uwagi na obowiązujące przepisy prawa. Przysługuje Ci prawo dostępu oraz poprawienia danych osobowych a także prawo ich usunięcia. Pełny tekst związany z przetwarzaniem Twoich danych osobowych znajdziesz tutaj: Polityka prywatności